Đầu
tháng Năm vùng quận Cam bỗng thiên nhiên có điều kỳ diệu, các cây Jacaranda nở
hoa tím. Không phải các loại muôn hồng nghìn tía lè tè dưới mặt đất nở rộ trong
mùa xuân đâu, đây là các cây lớn thân mộc trồng ven đường, qua mùa đông dài
trụi lá trơ cành chẳng ai để ý đến, bỗng một hôm ra toàn hoa tím, tạo thành cả
một khối tím bồng bềnh tưởng như đấy là đám mây ửng một trong bảy sắc cầu vồng
trên trời bay lạc xuống đậu vào cây. Một niềm hạnh phúc bất chợt sẽ đến với bạn
khi bạn lái xe rẽ vào một con đường nhỏ êm đềm với những rặng hoa tím, tím ngát
đất trời. Ngửng mặt nhìn vào đám mây tím lãng đãng ấy bạn sẽ lạc ngay vào một
vùng tâm thức lạ lùng, vừa sửng sốt vừa phiêu diêu. Đó là một loại màu tím
không giống bất cứ thứ tím nào bạn đã thấy. Màu hoa sim tím hồng, màu hoa cà
tím xanh, màu tím than, tím Huế của áo lụa ôm ấp vóc dáng mảnh mai của những
đóa hoa xứ Huế, hoa súng màu tím thanh nhã và đơn sơ, những đám lục bình bồng
bềnh với những cánh hoa mỏng tím biêng biếc... tất cả đều là những thứ phải
nhìn gần, tím trong một mảng cụ thể với một sắc độ phân minh được định nghĩa rõ
ràng trong cảm nhận của bạn. Đến như cái tím của hoa sim trên một trảng sim
rộng lớn đến độ “tím cả chiều hoang biền biệt” thì cũng dựa vào một không gian
trải rộng với một chiều cao vừa ngang ngực, những cụm màu tím hồng chen với lá
xanh nhân lên mãi kéo dài đến hút mắt cũng tạo nên một cảm giác và tâm tình
khác. Cảm giác buồn buồn và bất lực đau khổ vì cái mênh mông, cứ tím mãi mãi thế này sao?
Màu
tím của Jacaranda (mà một người yêu hoa ở đây gọi là phượng tím) mang vẻ thanh
thoát của thượng giới, từ trời xuống chứ không phải từ mặt đất nhiều khổ ải này
mà mọc lên. Các mảnh tím từ mặt đất dù đem lại cho người đời các cảm xúc khác
nhau thế nào, chính chúng đã như một lời than thở, hay ít ra, một nỗi thắc mắc,
một dấu hỏi trong lòng cõi nhân sinh. Ôi màu tím, như là cái đuôi của một tiếng
thở dài... Nhưng cái khối màu tím ở trên trời tự chúng đã vẽ ra một cảnh giới
khác. Người ta không ghé mắt xem từng cánh hoa đẹp xấu như thế nào vì nó ở tít
trên cao, không tẩn mẩn phân tích sắc độ tím của cánh hoa ấy đậm nhạt thế nào,
người ta chỉ có thể đối diện với nó như là một tổng thể không định nghĩa được.
Như tình yêu vậy. Bao trùm, che lấp mọi ngõ ngách của cảm quan, bâng khuâng
phiêu bồng trong một khối dìu dặt.
Đấy
là những cái tán tròn màu tím sáng, tạo thành một vùng treo lơ lửng ở trên cao,
có khi rất cao ở những cây lâu năm. Nó ra khỏi các hệ lụy trần thế của bao loại
hoa cỏ bình thường như là phải tưới nước, bón phân, chăm sóc... giống như tình
yêu đã được thánh hóa trong Tạ Từ của Tô Vũ:
Tình anh như
thông đầu non
Vời cao trong
mây buồn đứng
Muôn kiếp cô
liêu
Ngàn năm còn reo
Buồn
đứng trong mây, gần với cái tịch mịch, xa sự khổ lụy đời thường, xa cả cái hạnh
phúc được tưới tắm chăm sóc trìu mến của một bàn tay thương yêu nào đấy.
Nhưng
các đám mây tím ấy mang một vẻ đẹp kỳ lạ. Cao mà không ngạo, tím mà thanh
thoát, như một lời hẹn hò mà không mong sự tương phùng. Nó là một nỗi bâng
khuâng. Nó đưa người ta trong một chốc lát vào một tâm cảnh huyền hoặc tựa hồ
trong dáng vẻ và màu sắc ấy có chất ma túy nhẹ và loãng nhưng đủ gây một ma lực
khiến bâng khuâng, tưởng như trong ấy cảnh và người của một kiếp xa xôi nào
đấy, nhưng lâng lâng niềm vui chờ mong của một cuộc hẹn hò mãi mãi.
Một
vùng hoa tím lơ lửng giữa trời là một cảnh tượng không phải ai cũng có duyên
được thấy trong đời của mình. Nó hiện ra huyền diệu như một phép lạ tôn giáo,
thường đem đến một cảm giác thanh cao. Nếu bạn rời cái phương tiện máy móc là
chiếc xe của bạn đi, đứng trên mặt đất và nhẹ nhàng tản bộ dưới tàn cây đó, bạn
sẽ thấy hạnh phúc của bạn gia tăng gấp đôi. Đám mây tím ấy sẽ không quá thân
mật gần gũi với bạn nhưng cũng không kiêu kỳ xa cách, vẻ đẹp ấy tươi cười và độ
lượng, như đã biết rõ những gì mình đem lại cho người đời và những buồn phiền
nào con người vẫn mắc phải. Hình như nó thầm thì với bạn rằng: “À cuộc đời...!
Một màu tím đến rồi đi, chẳng giải oan được cho cuộc đời nhưng cũng mở một nẻo
đi về cho tâm thức. Các người có nhận ra điều ấy không?”
Người
ta dễ đồng ý với nhau rằng không nên coi màu tìm ấy là hoa như quan niệm thông
thường về hoa. Hoa ấy vô hình dáng. Hoa ấy là một khối tổng hợp màu. Một đám
mây, một nét tinh thần bay lơ lửng. Không bao giờ có sự rạch ròi, như một đóa
hoa nằm ngay trước mặt ta với hình dáng cụ thể, cánh thế nào, nhụy ra sao, mùi
thơm, màu sắc đều đâu vào đấy. Nhưng đừng hỏi sự rạch ròi của một đám mây phiêu
bồng, nhất là khi tên gọi của nó là bâng khuâng. Cứ hãy để nó là thế, đừng đem
các kiến thức về hoa cỏ của đời thường áp đặt lên nó, không nên đâu, nếu biết
nó sẽ khổ sở đấy. Nó là thứ giữa trời mà. “Vời cao trong mây buồn đứng.” Bạn
đồng ý thế nhé.
Nếu
đồng ý bạn sẽ thưởng thức nó trọn vẹn, tâm hồn bạn lạc hẳn vào một nỗi bâng
khuâng. Bạn sẽ thấy gì trong đó? Bạn sẽ gặp lại mình, sẽ thấy ánh tím ấy phản
chiếu vào hồn bạn một mảnh đời xưa cũ, một tình yêu đã qua, một thứ phảng phất
nhẹ nhàng và đằm thắm, và bạn bỗng thấy hạnh phúc ở đời thật ra nó cũng đơn sơ
lắm... Một thoáng hương xưa. Đôi khi
nếu lòng bạn đang chất chứa một nỗi oan khiên, biển hoa màu tím ấy có thể sẽ
giải oan cho bạn, vì cả một khối lâng lâng ngây ngất độ lượng ấy sẽ làm loãng
mọi khổ đau, sẽ vỗ về và mở nẻo cho cõi lòng bạn đang bế tắc.
Hoa
Jacaranda làmột hiện tượng lớn lao mà thiên nhiên đem lại cho lòng người. Đối
diện với nó ta không thể dửng dưng. Kiếp sống của nó chỉ có một mùa, mùa xuân,
kiếp sau của nó là mùa xuân tới, nó hẹn hò với bạn như thế. Mỗi khi đám mây tím
ấy đáp xuống cõi trần, bạn sẽ được sống với những giây phút bâng khuâng với
những thoáng hương xưa thân yêu nhất, sẽ nhìn lại cái thật của đời mình, và
biết rằng, ôi, hạnh phúc quả thật cũng rất đơn sơ...
Buổi sáng thứ
bảy 15-5-1993